W ten sposób organizm przestawia się na pozyskiwanie energii z niemal nieograniczonych i bogatych źródeł, czyli kwasów tłuszczowych. Jest to sposób żywienia dosyć restrykcyjny, jednak zdobywający coraz szersze grono miłośników. Wiąże się to z obserwowanym korzystnym wpływem na odchudzanie oraz poprawę samopoczucia i koncentracji.
Dieta ketogeniczna – co to i na czym polega?
Podstawowym surowcem energetycznym w organizmie człowieka są węglowodany. 1 g węglowodanów stanowi źródło 4 kcal. Ich metabolizm jest stosunkowo szybki i wydajny. Spalanie cukrów obejmuje wiele złożonych reakcji i procesów, takich jak glikoliza i cykl Krebsa. Ostatecznie prowadzi to do wytworzenia w komórkach ATP – bezpośredniego źródła energii do większości procesów życiowych.
Węglowodany w pierwszej kolejności są wykorzystywane jako źródło energii przez nasz organizm. Wbrew pozorom nie są one jednak najbogatszym surowcem dla tego procesu. Podstawowy materiał zapasowy, tłuszcze, dostarczają znacznie więcej energii, bo aż 9 kcal na 1 g. Ich metabolizm znacząco różni się od metabolizmu cukrów. Organizm jest w stanie wyprodukować odpowiednią ilość ATP (a nawet znacznie większą) z kwasów tłuszczowych, ale wykorzystuje tę możliwość dopiero w momencie niedoborów węglowodanów. Na tym polega właśnie główna idea diety ketogenicznej. Okazuje się bowiem, że takie „przestawienie” procesów metabolicznych organizmu na spalanie tłuszczow może wiązać się z wieloma korzyściami zdrowotnymi.
Ciała ketonowe – czym są i jaka jest ich rola?
Nazwa diety ketogenicznej nawiązuje do ciał ketonowych, czyli podstawowych związków metabolizmu kwasów tłuszczowych. Proces rozkładu lipidów może zachodzić w organizmie człowieka jedynie w wątrobie. Kwasy tłuszczowe uwalniane z adipocytów transportowane są w krwiobiegu właśnie do tego narządu. Tam również w pierwszej kolejności trafiają tłuszcze wchłaniane w jelicie z pożywienia. W wątrobie kwasy tłuszczowe podlegają szeregowi procesów enzymatycznych, w wyniku których powstają trzy związki: aceton, beta-hydroksymaślan i kwas acetylooctowy. To właśnie one noszą miano ciał ketonowych. Pierwszy z nich szybko usuwany jest z organizmu. Dwa pozostałe transportowane są natomiast drogą krwionośną do innych komórek naszego ciała (zwłaszcza komórek mózgu i mięśnia sercowego). Tam podlegają procesom, w wyniku których powstaje energia niezbędna do wszystkich procesów życiowych.
Dieta ketogeniczna – zastosowanie
Dieta ketogeniczna jeszcze do niedawna uznawana była za dietę typowo leczniczą. Naukowo została udowodniona jej skuteczność w leczeniu padaczki lekoopornej. Może być ona również bardzo pomocna w terapii choroby Alzheimera, Parkinsona i innych chorobach związanych z zaburzeniami neurologicznymi.
Dieta ketogeniczna na co dzień – czy warto?
Skuteczność diety ketogenicznej została jak do tej pory naukowo potwierdzona jedynie przy wyżej wymienionych jednostkach chorobowych. Obecnie cały czas trwają intensywne badania nad jej wykorzystaniem w codziennej diecie zdrowych osób. Obserwowane efekty i pozytywne opinie tych, którzy spróbowali budzą duże nadzieje związane z jej szerokim zastosowaniem.
Dieta ketogeniczna przez wielu określana jest mianem jednej z najlepszej diety odchudzającej. Na pierwszy rzut oka może to wzbudzać duże podejrzenia. W końcu dieta ta opiera się w głównej mierze na wysokokalorycznych produktach bogatych w tłuszcze. Jednak w praktyce okazuje się, że rzeczywiście taki sposób żywienia może być pomocny w pozbyciu się zbędnych kilogramów. Po pierwsze stosowanie takiego jadłospisu wymusza wykluczenie z diety naszych największych kusicieli, czyli słodkich batonów, ciastek i ciasteczek. Pozwala to na znacznie łatwiejszą kontrolę diety. Ponadto tłuszcze i białka są bardzo sycące.
Posiłki w diecie ketogenicznej
Posiłki bogate w te składniki odżywcze zmniejszają apetyt na znacznie dłuższy czas niż posiłek wysokowęglowodanowy. Wynika to ze spowolnionego opróżniania żołądkowego i dłuższego trawienia oraz wchłaniania w jelitach. Warto zauważyć jednak, że aby dieta ketogeniczna wiązała się z korzystnymi efektami, tłuszcze w niej spożywane powinny w zdecydowanej większości opierać się na kwasach tłuszczowych nienasyconych.
Dieta ketogeniczna w cukrzycy
Znaczne ograniczenie węglowodanów spożywanych w pożywieniu może bardzo korzystnie wpłynąć na niepokojąco częste w ostatnich latach choroby cywilizacyjne – zespół metaboliczny i cukrzycę. Taki model żywienia zapobiega nagłym wzrostom poziomu cukru we krwi, dzięki czemu nie wymaga tak intensywnego działania insuliny – hormonu, którego wydzielanie jest zaburzone w cukrzycy.
Dodatkowo prawidłowo skomponowana dieta ketogeniczna wpływa korzystnie na obniżenie poziomu cholesterolu we krwi. Może zapobiegać nadciśnieniu i jego następstwom, czyli groźnym schorzeniom układu sercowo-naczyniowego.
Podsumowując, dieta ketogeniczna może wpływać korzystnie na:
- Odchudzanie
- Poprawę koncentracji
- Kontrolę poziomu cukru we krwi
- Regulację profilu lipidowego
- Zapobieganie niektórym nowotworom
Warto zauważyć, że mechanizmy działania tego rodzaju diety cały czas wymagają dokładniejszych badań. Nie ulega jednak wątpliwości, że jest to temat godny uwagi zarówno pod względem właściwości leczniczych, jak i korzystnych aspektów związanych z naszym codziennym funkcjonowaniem.